Cognitieve Gedragstherapie bij Gokverslaving

Gokverslaving beïnvloedt relaties door het creëren van financiële problemen, emotionele afstand en vertrouwensbreuk. Financiële problemen ontstaan als gokkers geld besteden dat bedoeld is voor huishoudelijke uitgaven, wat leidt tot schulden en het onvermogen om basisbehoeften zoals huur te betalen. Emotioneel gezien veroorzaakt gokverslaving een afstand tussen de gokker en zijn geliefden door zijn gok obsessie. Dit resulteert in een gebrek aan aandacht en steun voor partners en kinderen, die zich verwaarloosd kunnen voelen.

Gokverslaving, Engelse сasino of in medische termen “gokstoornis”, ontstaat vaak geleidelijk. Wat begint als onschuldig recreatief gokken kan langzaam veranderen in dwangmatig gedrag. Er zijn verschillende psychologische factoren die bijdragen aan deze ontwikkeling. DoelDit onderzoek heeft als eerste doel effectiviteit van CGT voor gokproblematiek te onderzoeken. Het tweede doel is om de behoefte van cliënten ten aanzien van hun behandeling in kaart te brengen, waarbij onder andere de behoefte aan een cognitieve bias module onderzocht zal worden.

Studies tonen aan dat gokverslaafden en drugsverslaafden gelijkaardige tekenen van afhankelijkheid vertonen, zoals verlies van controle en aanhoudende betrokkenheid bij het gedrag. Fysieke symptomen omvatten hoofdpijn, spierspanning, slaapproblemen en gewichtstoename. Emotionele symptomen zijn rusteloosheid, prikkelbaarheid en moeite met concentratie.

Het kan ook al zo ver gaan als therapiëen, hoewel we deze nog apart noemen in de volgende sectie.
Je kunt dit herkennen wanneer je teleurgesteld of boos bent over situaties die niet aan je verwachtingen voldoen.
Wetenschappers hebben meerdere genen gevonden die ervoor zorgen dat het gokken leidt tot een intensere roes.

Hieronder zal ik enkele van de meest voorkomende beschrijven, met een voorbeeld om het gemakkelijker te maken om ze te begrijpen. Daarom is het van vitaal belang om te stoppen om na te denken over de geldigheid van deze gedachten, omdat we zouden kunnen lijden aan onwerkelijke oorzaken. Bij kansspelen proberen we voorspellingen te doen op basis van voorgaande resultaten, ook al zijn die volledig willekeurig. De kans is groot dat je je kleine winst op een kraslot of een loterijticket niet levendig herinnert, tenzij het een aanzienlijk bedrag was.

Ja, behandeling in een Zuid-Afrikaanse afkickkliniek is een goede optie vanwege gespecialiseerde programma’s, een rustige omgeving en intensieve begeleiding. Deze combinatie helpt bij herstel, vermindert terugvalrisico en biedt vaak een frisse start ver van de dagelijkse verleidingen. Dit onderzoek benadrukt hoe gokstoornis wordt erkend binnen dit spectrum. Verliezen stapelen zich op, vaak meer dan maandelijkse of jaarlijkse inkomsten. De gokker raakt geobsedeerd door het idee van verliezen terugwinnen, wat leidt tot nog meer gokken. Loterijen zijn kansspelen waarbij deelnemers betalen voor de kans om prijzen te winnen, vaak georganiseerd als een vorm van gokken.

Stoppen met gokken

Hoe kom je van automatische gedachten bij tussenliggende ideeën en kernovertuigingen? Drie manieren van vragen stellen hebben mij de afgelopen jaren geholpen om ‘de diepte’ in te gaan. Ik beschrijf ze als de Columbo-vragen, ‘doorvragen’, en betekenis-vragen. Er zijn technieken in psychotherapie die rechtstreeks van invloed zijn op dit soort vervorming, en dat zijn de zogenaamde cognitieve herstructureringstechnieken.

Elke keer dat een speler op de knop drukt en de rollen ziet draaien, wordt dopamine vrijgegeven, wat bijdraagt aan een positieve feedbackloop die het spelen aanmoedigt. Dopamine is een neurotransmitter die in de hersenen wordt vrijgegeven wanneer we iets doen dat als plezierig wordt ervaren, zoals winnen bij gokkasten. Het gevoel van euforie dat door dopamine wordt veroorzaakt, motiveert spelers om door te spelen, zelfs als ze verliezen, omdat ze op zoek zijn naar die volgende dopamine-rush. Wanneer we iets doen dat onze primitieve hersenen als goed of gunstig beschouwen, zoals eten, voortplanten en bewegen, wordt een neurotransmitter genaamd dopamine vrijgegeven in onze hersenen. Deze chemische boodschapper wordt geassocieerd met plezier en wanneer het wordt vrijgegeven, kunnen we een gevoel van euforie ervaren. Videogames en vooral gokkasten zijn ontworpen om grote hoogtepunten en golven van euforie aan spelers te leveren.

Ze proberen koste wat kost sterke emoties te ervaren en gokken geeft hen de broodnodige dosis dopamine die de cycli van plezier en beloning versterkt. Het probleem is natuurlijk dat er steeds vaker aan gokken wordt blootgesteld, de impulsiviteit toeneemt en de verslavingscyclus prominenter wordt. Door bepaalde gedragingen te vertonen, zoals het plaatsen van een sportweddenschap met hoge inzet, wordt vaak een leegte opgevuld.

Overgeneralisatie: Eén keer, altijd waar?

Giovanni Laleman, sociaal werker en socioloog, is als verslavingspreventiewerker verbonden aan het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Noord-West-Vlaanderen. Hij is nationaal trainer voor het Europees preventiecurriculum (EUPC, European Union Drugs Agency). Verschillende beoordelingen van de huidige literatuur wijzen op psychologische interventies (Engelse link) als de meest effectieve opties voor deze stoornis. Ze worden in verband gebracht met significante verbeteringen op zowel korte als lange termijn (Cowlishaw et al., 2012; Rash & Petry, 2014). Dit zijn de winfase, verliesfase, vertwijfeling, wanhoopfase en de herstelfase. Poker is een kaartspel waarbij spelers inzetten op de sterkte van hun hand, met als doel de pot winnen door de beste combinatie van kaarten te hebben of door andere spelers te laten folden.

Dat komt omdat het proces van het kopen van een kraslot of loterijticket en het innen van je winst relatief saai is. De geluiden en visuele effecten die gepaard gaan met een winst op een gokkast zijn veel levendiger en aantrekkelijker. Winsten op een gokkast worden vaak gevolgd door het geluid van vallende munten, flitsende dollartekens op het scherm en een reeks knipperende lichten op de kast zelf. Dit maakt een winst op een gokkast een intense, gedenkwaardige ervaring.

Sommige mensen, vooral mensen met dwangmatig seksueel gedrag, hebben misschien hulp nodig om hun bevrediging uit te stellen. Veel mensen hebben moeite om tijdelijk plezier te vermijden, zelfs als het leidt tot langdurig lijden. Het verkennen van hoe de bevrediging uit te stellen kan vaak nuttig zijn. Interactieve bedieningselementen, zoals de ‘spin’ knop, geven spelers een gevoel van controle, ondanks de inherente onzekerheid van gokkasten.

Bovendien kan het bijhouden van een dagboek of het gebruik van andere zelfmonitoringstechnieken individuen helpen om hun triggers en patronen beter te begrijpen, waardoor ze effectiever kunnen reageren op verleidingen. Mijn ervaring is dat deze drie manieren van vragen stellen overigens goed te combineren zijn. Je kan bij het doorvragen (naar de onderliggende angst) best vragen stellen over wat dit zegt over iemand als persoon.

Onderschatting van positieve ervaringen: Goed is nooit goed genoeg

Dat is de reden waarom bij bepaalde stoornissen zoals depressie, angst of fobieën, cognitieve verstoringen een grote rol spelen. Distress tolerance skills kunnen iemand helpen om op een gezondere manier om te gaan met plotselinge, overweldigende emoties, zodat de pijn niet leidt tot langdurig lijden. Deze vaardigheden omvatten afleiding technieken, zelf-rustgevende technieken, en het leren om emoties te accepteren. Voor mensen met een ernstige gokverslaving kan opname in een gespecialiseerde verslavingskliniek nodig zijn. In een klinische setting krijgen gokverslaafden intensieve begeleiding en behandeling, vaak in combinatie met therapieën zoals mindfulness, stressmanagement en sociale vaardigheidstrainingen.

Samen met de patiënt ga je op zoek naar een meer passende of realistische gedachte in de situatie die hij in zijn G-schema heeft opgeschreven.
Gokverslaving kan ook leiden tot fysieke gezondheidsproblemen zoals hartziekten en maagproblemen.
De vruchteloze pogingen van een gokker om de drang om te spelen te weerstaan, leiden vaak tot de complete achteruitgang van hun persoonlijke, relationele en/of professionele doelen.
Opname in een afkickkliniek is voor mensen met ernstige gokproblemen of bij wie eerdere pogingen om te stoppen zijn mislukt, wellicht de beste manier om te stoppen met gokken.

Daarbij komt dat het verlies vaak zo groot is, dat mensen blijven gokken in een poging om hun geld “terug te winnen” — wat juist leidt tot verdere verliezen. CGT biedt ook praktische hulpmiddelen en technieken die individuen kunnen gebruiken om hun voortgang bij te houden en hun doelen te bereiken. Het stellen van haalbare doelen en het belonen van zichzelf voor het behalen van deze doelen is een belangrijk onderdeel van de therapie. Dit helpt niet alleen om motivatie op te bouwen, maar ook om een gevoel van voldoening en trots te ontwikkelen naarmate ze vooruitgang boeken.

We zien deze klinische aandoening steeds vaker bij adolescenten, meestal jongens, die uiteindelijk financiële schulden bij hun ouders opbouwen. Dit zijn zeer harde realiteiten die vaak vergelijkbaar gedrag vertonen. Dit kan ervoor zorgen dat je in een neerwaartse spiraal belandt, waarbij je steeds meer en vaker speelt om je goed te voelen.

Toegewijd aan de beste zorg op het gebied van verslaving en geestelijke gezondheid

Probeer flexibeler te denken en te accepteren dat niet alles perfect hoeft te zijn. Vervang ‘moeten’ door ‘willen’ en bekijk of dit je perspectief verandert. Personen die lijden aan een gokstoornis kunnen ook andere psychiatrische problemen hebben. Veelvoorkomende comorbiditeiten zijn stemmingsstoornissen (20-55,6 procent), middelengebruik (35-76,3 procent), en andere stoornissen in de impulsbeheersing. Zuid-Afrikaanse afkickklinieken staan bekend om hun hoogwaardige residentiële programma’s die vaak worden gecombineerd met een serene, natuurlijke omgeving.

Daarom moeten situaties met een hoog risico vroeg in de behandeling worden vermeden, en als de persoon ervoor kiest om later in een situatie met een hoog risico te komen, moet hij of zij een coping plan maken. Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een effectieve behandelmethode voor het stoppen van gokverslaving. Het richt zich op het identificeren en veranderen van de negatieve denkpatronen en gedragingen die bijdragen aan de verslaving. Door middel van CGT leren individuen hun gokgedrag te begrijpen en te beheersen, en ontwikkelen ze vaardigheden om met drang en stress om te gaan zonder te gokken. De therapie helpt ook bij het versterken van zelfcontrole en het verbeteren van probleemoplossende vaardigheden. Bovendien bevordert CGT het bewustzijn van de gevolgen van gokken en ondersteunt het de ontwikkeling van gezondere copingmechanismen.

Andere veelvoorkomende cognitieve vervormingen

Je denkt dat je eigen welzijn volledig afhangt van de acties van anderen en dat, zolang zij niet veranderen, er niets gedaan kan worden. Je gelooft bijvoorbeeld dat als je partner romantischer zou zijn, jij gelukkig zou zijn. Je denkt te weten wat anderen werkelijk denken en voelen en maakt daar veronderstellingen over. Als je partner bijvoorbeeld zegt dat hij van je houdt, geloof je dat hij dat zegt omdat hij medelijden met je heeft.

Beetje bij beetje leidt wat begon als een nonchalante handeling om verdriet of frustratie te maskeren, tot zulke diepgaande veranderingen op hersenniveau dat het leven volledig wordt opgeslokt. Het helpt ook om verantwoordelijkheid te nemen voor je gedrag en kan de steun van anderen activeren, zoals familie, vrienden en professionals. Zonder deze erkenning is het veel moeilijker om de motivatie en het doorzettingsvermogen op te brengen die nodig zijn om succesvol te stoppen. Het belangrijkste is dat je niet alleen probeert te stoppen, maar dat je professionele begeleiding zoekt die je stap voor stap ondersteunt. Bij een ernstige gokverslaving kan opname in een afkickkliniek soms de beste oplossing zijn. De vruchteloze pogingen van een gokker om de drang om te spelen te weerstaan, leiden vaak tot de complete achteruitgang van hun persoonlijke, relationele en/of professionele doelen.